Woorden schrappen: zo maak je jouw zinnen krachtiger

19 september

Wil je dat je lezer zijn schaarse tijd aan jouw tekst besteedt? Zorg dat ieder woord raak is. Voegt een woord niets toe? Schrap het! Zonder overbodige woorden zijn zinnen krachtiger en komt je boodschap beter aan. De volgende woorden schrappen onze redacteuren vrijwel dagelijks.

Verboden woorden?

Laten we gelijk duidelijk zijn: hieronder staat geen lijst met verboden woorden. Het zijn correcte Nederlandse woorden die ieder een functie hebben. In onze dagelijkse praktijk merken we echter dat juist deze woorden vaak in een tekst sluipen, terwijl ze niet nodig zijn. Dit gebeurt zelfs bij de beste schrijvers. Negen van de tien keer wordt de tekst beter door deze woorden te schrappen. Herken jij je valkuilen?

Er en om

Pak een willekeurige tekst die je hebt geschreven en zoek (sneltoets in Word Ctrl+F) op de tussenwoordjes ‘er’ en ‘om’. Grote kans dat ze vaak voorkomen en nog grotere kans dat je ze bijna allemaal probleemloos kunt weglaten. Waarom zou je dat dan niet doen?

Ook, dan, wel, dus, nog: herken je stopwoorden

Iedere schrijver heeft stopwoorden: van die woorden die je veel te vaak gebruikt. Zinnen verbinden met ‘ook’, ‘dan’, ‘wel’, ‘dus’ of ‘nog’: schuldig! Een goede redacteur schrapt die woorden als ze overbodig zijn. Merk jij dat deze woorden vaak uit jouw zinnen verdwijnen? Ctrl+F is opnieuw jouw beste vriend om je redacteur voor te zijn.

Te formele woorden: mits, tenzij, alvorens, reeds, ofschoon, opdat

Als wij notuleren of rapporten uitwerken, zetten wij spreektaal om naar schrijftaal. Maar schrijftaal is niet per se formeel of ouderwets. Veel mensen moeten even nadenken over het verschil tussen ‘mits’ (als) en ‘tenzij’ (als niet). Niet handig als dat leidt tot een verkeerde interpretatie van je tekst. Andere woorden die we regelmatig corrigeren: ‘alvorens’ (voor), ‘ofschoon’ (hoewel), ‘reeds’ (al) en ‘opdat’ (zodat). Als er gangbare alternatieven bestaan, gebruik ze vooral. Wel zo duidelijk!

Hulpwerkwoorden: zullen, kunnen, mogen, moeten

Hulpwerkwoorden kunnen helpen. Zoals in de zin hiervoor. Vaker zijn ze overbodig en geven ze een voorzichtigheid aan die de zin zwakker maakt. Vergelijk de zin ‘We zullen je op de hoogte houden’ maar eens met ‘We houden je op de hoogte.’ De tweede zin zegt precies hetzelfde als de eerste, toch? Alleen korter en zonder het hulpwerkwoord. Hetzelfde geldt als je het hulpwerkwoord weglaat in ‘Wij kunnen u helpen.’ De zin is veel krachtiger als je schrijft: ‘Wij helpen u.’

‘Worden’ is een speciaal geval in het rijtje: het is een teken van passief en verhullend taalgebruik. Bijvoorbeeld bij: ‘Dit wordt opgepakt.’ Is duidelijk wie wat wanneer oppakt? Schrijf dat op en schrap de lijdende vorm. Actieve taal activeert.

Te stellige woorden: altijd, nooit

Online bestaan lijsten met woorden die je ‘altijd kunt schrappen’. Knap, als je vervolgens ‘kunnen’ in die lijst ziet staan. Tja, de wereld is nu eenmaal niet zwart-wit. Wees dus alleen stellig als je het waar kunt maken en gedraag je niet als een kind dat boos is en ‘nooit meer wil spelen’.

Woorden schrappen of juist niet?

Wat nu? Hoe alert je ook bent op juist taalgebruik, het kan altijd beter. En je bent er niet door deze woorden rigoureus te schrappen of een opdracht te geven aan AI. Juist omdat je deze woorden niet altijd kunt schrappen, is het fijn als iemand anders jouw tekst naleest. Een goede redacteur of tekstcorrector kijkt of een woord in jouw specifieke tekst wel of niet thuishoort en denkt proactief met je mee. Daar heb je wat aan!

Wil jij jouw tekst laten redigeren en zo nóg krachtiger maken? Neem contact met ons op. Wij helpen je graag!