Waarom details in teksten wél belangrijk zijn

27 januari

De tegenlezers van Emma Handson checken iedere tekst die ons bedrijf verlaat. Deze column, maar vooral veel teksten voor onze klanten. Van rapporten en notulen die we zelf maken, tot teksten die speciaal om die reden naar ons worden gestuurd. We letten daarbij op iedere punt, komma en spatie. Details? Klopt, maar die maken soms net het verschil.

Grappige fouten

We kennen allemaal de voorbeelden van fouten die we zelf ‘nooit’ zouden maken en waar we ons een breuk om lachen. Natuurlijk ben jij niet als dat afvalbedrijf dat trots meldde: ‘Wij vernietigen het milieu vriendelijk’. En je weet vast het verschil tussen rode wijnglazen (rode glazen voor wijn) en rodewijnglazen (glazen voor rode wijn). Je kunt zelfs levens redden door een komma te plaatsen: ‘Schiet op, Jantje!’ Maar hoe zit dat in zakelijke teksten?

De spatie

Is het nu een chronisch pijnsyndroom of een chronischepijnsyndroom? Hier geldt dezelfde logica als bij die glazen: het gaat er niet om dat het syndroom, maar de pijn chronisch is. Een chronischepijnsyndroom dus, ondanks de rode kringeltjes die Word onder dat lange woord zet. Nee, het is geen verschil van levensbelang, maar wél een betekenisverschil. Zo schrijven we ook eigenrisicobeoordeling (een beoordeling van het eigen risico, vaak door een andere partij), de langetermijnplanning (die voor de lange termijn is, maar geen lang epistel hoeft te zijn) en de afgehandeldeactielijst (een lijst met afgehandelde acties).

Vaktaal

De kennis van vaktaal kan ook een groot verschil maken. Zo dacht een collega in een van onze medische dictaten ooit te horen dat een lichaamsdeel ‘gerecenseerd’ diende te worden. Moest daarvan nu een recensie worden geschreven? Nee hoor! Wat bedoeld werd, was ‘gereseceerd’, ofwel operatief weggenomen. Niet fijn, maar in de context van een medisch rapport wel een stuk logischer. Of wat dacht je van die afkorting in een vergadering die in het Nederlands als NFI klinkt, maar waarbij toch echt het op zijn Engels uitgesproken ‘NAV’ (net asset value) wordt bedoeld?

Lidwoorden

Wist je dat ook een lidwoord een betekenisverschil kan geven? Sommige mensen vinden bijvoorbeeld ‘de idee’ een grootser plan dan ‘het idee’, hoewel ‘het’ in elke betekenis van idee correct is. Maar het verschil kan ook groter worden. In notulen komen we regelmatig ‘charters’ tegen. De kans is dan een stuk groter dat ‘het charter’ (een soort overeenkomst) wordt bedoeld, dan ‘de charter’ (afkorting voor een chartervlucht).

Twijfelgevallen

Omdat schrijvers met de inhoud bezig zijn, is het goed een tegenlezer of tekstcorrector in te schakelen om te letten op de details. Maar zelfs de tegenlezers van Emma Handson twijfelen weleens. Want taal is niet in beton gegoten. We gaan voor vaktermen te rade bij collega’s en hebben woordenlijsten voor vaktermen. In echte twijfelgevallen stellen we onze vragen bij de Taaladviesdienst. Zo is het vaak de vraag of we combinaties nu aan elkaar schrijven of niet. Soms ligt daaraan geen taalregel ten grondslag, maar is opzoeken het devies. ‘Veelvoorkomend’ komt veel voor en staat dus zo in het woordenboek, maar ‘voor de hand liggend’ ligt blijkbaar niet zo voor de hand dat het aan elkaar wordt geschreven.

Betekenisverschil

En dat betekenisverschil? Dat komt bijvoorbeeld weer om de hoek kijken bij een muggenetend insect (een insect dat muggen als hoofdvoedsel heeft) en een muggen etend insect (een insect dat toevallig muggen eet). Tja, taal is zo eenvoudig nog niet. Gelukkig doen onze tegenlezers er alles aan om ieder foutje uit de tekst te halen, zodat de tekst van jouw fonds of bedrijf niet als ‘voutje’ op social media zal verschijnen. Want zo’n foutje van een ander is dan heel grappig, in zakelijk opzicht kan het best gênant zijn.

Op zoek naar meer leuke foutjes?

Check de sites of social media van bijvoorbeeld:

• https://www.taalvoutjes.nl/
• https://www.spatiegebruik.nl/
• https://onzetaal.nl/tijdschrift/over-het-tijdschrift/ruggespraak

Of check voor de absurdistische gevolgen van spraak- en taalverwarring https://www.evertkwok.nl/.

Foutloze teksten bij Emma Handson

Wil jij foutloze teksten die niet voor verschillende uitleg vatbaar zijn? Laat ze dan corrigeren door de specialisten van Emma Handson. Neem contact met ons op door te bellen naar (073) 747 00 54, te e‑mailen naar info@emmahandson.nl of klik hier.