Medische termen: hoe schrijf je die?

14 december

Waarom schrijf je de ziekte van Parkinson met hoofdletter en het downsyndroom zonder? En hoe zit een term als hypercalciëmie in elkaar? Onze typisten en redacteuren kregen een cursus Medische terminologie en we nemen je graag mee in onze nieuwe en opgefriste kennis.

Medische rapporten

Bij de afdeling Emma rapporteert & redigeert zijn typisten en redacteuren continu bezig met het verwerken van rapporten. Veel daarvan zijn ingesproken via Emma’s Mobiel Dicterenapp en van medische aard. Insprekers zijn bijvoorbeeld letselschaderegelaars, arbeidsdeskundigen en medisch specialisten. Onze collega’s zorgen ervoor dat de klanten binnen 24 uur een foutloos uitgetypt rapport ontvangen. Daar horen ook al die ingewikkelde medische termen bij. Ervaring en kennisoverdracht zorgen ervoor dat de collega’s bijvoorbeeld een ‘punctum maximum’ niet verwarren met een ‘puntenmaximum’.

Termen opzoeken

Voor medische rapporten gelden, net als voor alle andere verslagen die we bij Emma Handson maken, eerst en vooral de regels van de Nederlandse taal. Het Groene Boekje en Van Dale zijn dus onze eerste raadgevers. Maar niet alle medische termen zijn hierin te vinden. Toegang tot een gespecialiseerd woordenboek, zoals Pinkhof Geneeskundig Woordenboek, brengt dan vaak uitkomst. Toch is ook hier de juiste schrijfwijze niet altijd even gemakkelijk te vinden. Soms staan woorden er niet in of worden meerdere schrijfwijzen aangehouden. Dan is een eigen woordenlijst met de meest voorkomende medische termen ideaal. Op die manier maak je een consistente keuze over alle teksten.

Achtergrond van medische termen

Om te voorkomen dat je iedere keer dezelfde term moet opzoeken, is het handig als je de taalkundige achtergrond van medische termen kent. Dat zorgt ervoor dat je ze beter onthoudt. Zo is het goed om te weten dat de meeste medische termen afkomstig zijn uit het Latijn en/of het Grieks. Als je weet dat ‘derma’ in het Grieks ‘huid’ betekent en ‘logos’ ‘wetenschap’, weet je ook dat een dermatoloog een medisch specialist is voor huidziekten. Een neuroloog weet dan weer alles van ziekten aan het zenuwstelsel (te herkennen aan ‘neuro’).

Opbouw in drie delen

We gaven het hierboven al een beetje weg: medische termen zijn vaak op te knippen in meerdere delen. Zo kun je met medische termen in één woord iets benoemen wat anders een (veel) langere uitleg zou vergen. Extra handig: er zit logica in de opbouw van de termen.

• De meeste medische termen gaan uit van de stam.
• Het deel voor de stam (voorvoegsel) geeft vaak de kleur, hoeveelheid, afmeting, plaats of tijd aan.
• Het deel na de stam (achtervoegsel) geeft vaak het syndroom, de aandoening of de ingreep aan.
  
  

Een voorbeeld

Ooit van ‘hypercalciëmie’ gehoord? Als we dat ontleden vinden we ‘hyper’ (te veel) ‘calci’ (calcium) en ‘emie’ (bloed). Het betekent dan ook een teveel aan calcium in het bloed. Logisch toch? Zo is het gelijk duidelijk dat ‘anemie’ ‘bloedarmoede’ is, vanwege het eerdergenoemde ‘emie’ (bloed) en het voorvoegsel ‘an-‘ (zonder, gebrek aan). Omdat niet iedereen thuis is in Grieks en Latijn, gebruiken we bij Emma Handson naast de woordenlijsten ook lijsten van deze onderdelen. Hoe vaker je de termen tegenkomt, hoe beter je ze herkent en hoe minder vaak je ze hoeft op te zoeken.

Vaktaal of vernederlandsen?

Soms bestaan er meerdere manieren om een woord te spellen. Dan moet je daarin een keuze maken om consistente teksten te krijgen. Bij medische termen is er een verschil tussen de medische vaktaal zoals die wordt gebruikt in bijvoorbeeld wetenschappelijke artikelen, en niet-officiële taal, zoals die wordt gebruikt op de werkvloer. Dit is de taal die in de media en buiten de medische wereld wordt begrepen en daarom past bij de doelgroep van de meeste medische teksten die we bij Emma Handson verwerken. Daarom schrijven wij bijvoorbeeld ‘reuma’ in plaats van het officiële ‘rheuma’.

Consistentie

Let op: haal de vormen nooit door elkaar, maar kies bij samenstellingen altijd voor óf het een of het ander. Je gebruikt dus óf de vernederlandste vorm ‘streptokokken’ óf de medische term ‘streptococcus aureus’ en schrijft nooit ‘streptokokken aureus’. Bonustip: de officiële term kent nooit een trema, de vernederlandste vorm vaak wel. De officiële term voor gaatjes in je tanden is dus ‘caries’, maar in het Nederlands schrijven we ‘cariës’.

Hoofdletters en kleine letters

En hoe zit het nu met dat syndroom van Down en het downsyndroom? Die eerste verwijst naar de persoon die de kenmerken voor het eerst beschreef, John Langdon Down, en schrijven we daarom met een hoofdletter. In de tweede is de naam naar de achtergrond verdwenen en daarmee ook de hoofdletter. Zo schrijven we ook dat iemand óf parkinson heeft óf de ziekte van Parkinson.  

Je ziet: taal blijft ingewikkeld, maar ook machtig interessant! Daarom doen wij er bij Emma Handson alles aan om steeds bij te leren. Met extra kennis over de medische terminologie speuren we inconsistenties in rapporten gemakkelijker op en zien we het verschil tussen een ‘schedelbasisfractuur’ en een ‘schedel-hersenfractuur’. Zo kunnen we nét dat stapje extra zetten, precies waar Emma Handson voor staat.

Kom je er zelf niet uit? Schakel ons dan vooral in. Wij helpen je graag! Neem contact op via info@emmahandson.nl, telefonisch via (073) 747 00 54 of klik hier voor direct contact.