Eindredactie: zo doe je dat

27 februari

Een goede tekst kan niet zonder eindredactie. De puntjes op de i zorgen ervoor dat een tekst goed wordt gelezen zonder haperingen. Op die manier komt de boodschap goed aan bij de lezer. Maar hoe doe je dat, eindredactie? Wij geven een paar van onze geheimen weg.

Wat is eindredactie?

Na eindredactie zijn alle fouten uit de tekst gehaald en is de tekst op zijn best. Het is dus wel duidelijk waarom redigeren belangrijk is. De controleslag van de (eind)redacteur kan uiteenlopen van spelling en grammatica tot consistent taalgebruik en een goed leesbare stijl. Alles om de tekst beter te maken.

Vroeger was de eindredacteur echt de laatste persoon die de tekst zag voor de tekst naar de drukker ging. Vandaar de toevoeging van ‘eind-’. Het is ook de laatste stap in het schrijfproces. Bij Emma Handson geven we het laatste woord wel aan de schrijver. Die weet bij suggesties immers het beste de knoop door te hakken. Daarom spreken wij meestal over redactie in plaats van eindredactie.

Meer dan spelling en grammatica

Als je eindredactie doet op teksten, is spelling belangrijk. Maar dat is niet het eerste wat je controleert. Je wil vooral dat de tekst goed leesbaar is, toch? Alleen dan bereikt je tekst zijn doel. Check dus of de tekst past bij je huisstijl, of je niet te veel moeilijke woorden gebruikt en of je niet te veel van de hak op de tak springt. Ook een goede zinsopbouw en duidelijke tussenkopjes helpen de lezer door je verhaal.

Lees de tekst hardop

Het klinkt misschien vreemd, maar lees je tekst eens hardop. Niet omdat je lezer dat ook doet, maar omdat je dan sneller merkt of een zin bijvoorbeeld te lang is. Een zin van meerdere regels ziet er op papier of scherm misschien goed uit – en professioneel met zo’n tussenzinnetje – maar als je hem hardop leest, merk je dat je een (adem)pauze nodig hebt. Probeer het maar eens met de zin hiervoor.

Deel je deze zin op, dan krijg je bijvoorbeeld dit: “Een zin van meerdere regels ziet er misschien goed uit. Maar als je hem hardop leest, merk je dat je een pauze nodig hebt.” Leest dat niet soepeler?

Hardop lezen werkt ook met stijlverschillen en herhalingen. Steeds als je hapert, hapert je lezer ook en kun je zo’n stukje tekst beter anders formuleren.

Laat de tekst even liggen

Als je eindredactie doet op je eigen teksten, laat je tekst dan even liggen voor je begint met de eindredactie. Vlak na het schrijven zit je immers nog helemaal in het onderwerp en weet je precies wat je met je tekst bedoelt. Wacht je een paar uur en doe je tussendoor iets anders, dan kijk je weer fris naar je tekst. Dan valt die tikfout of rare gedachtesprong ineens wel op. Er een nachtje over slapen is zo gek nog niet.

Check op spelling

We noemden spelling al eerder en dat is zeker een belangrijk onderdeel van eindredactie. Maar het is ook juist wat je als allerlaatste moet doen. Als je in de vorige stappen veel hebt zitten puzzelen en herschrijven, loop je steeds het risico dat er foutjes in de tekst sluipen. Buig je een passieve zin om naar een actieve, dan wordt een voltooid deelwoord een werkwoord en moet het ineens met een t in plaats van een d. Zo komen dus die dt-fouten in je tekst. En ja, dat gebeurd – sorry, gebeurt – zelfs professionele schrijvers!

Laat het over aan iemand anders

De beste frisse blik krijg je als je de eindredactie overlaat aan iemand anders. Een collega of je partner kan als tweede lezer dienen om de ‘domme’ fouten en onduidelijkheden uit je tekst te halen waar je zelf blind voor bent geworden. Ideaal is een professioneel redacteur die dagelijks bezig is met de Nederlandse taal en alle bijbehorende (on)mogelijkheden. Zo’n eindredacteur staat ver genoeg van je tekst om er objectief naar te kijken en kan in de huid van je doelgroep kruipen om inhoudelijke verbeteringen en suggesties aan te dragen.

Leuk weetje: ook al werken bij Emma Handson alleen taalprofessionals, alle teksten worden gecheckt door een tweede lezer, zodat er echt geen foutjes meer in de tekst staan.

Kan AI eindredactie doen?

Soms krijgen we de vraag of AI eindredactie niet allang kan overnemen. We hebben het ChatGPT daarom eens zelf gevraagd. Het antwoord: “Ja, AI kan zeker helpen bij eindredactie! […] Echter, hoewel AI goed is in het detecteren van veel voorkomende fouten en het verbeteren van bepaalde aspecten van een tekst, mist het vaak de nuance en context die een menselijke eindredacteur kan bieden.”

Wat fijn dat de chatbot dat zelf ook inziet! Typerend daarbij is dat ChatGPT ‘veelvoorkomende’ onterecht met spatie schrijft… Los van dat foutje: ook wij zijn ervan overtuigd dat eindredactie nog altijd het beste door mensen kan worden gedaan. Taal is nu eenmaal geen exacte wetenschap, waardoor een mens (nog) nodig is om te beoordelen of iets in jouw specifieke tekst correct is of niet. Contaminaties en andere verhaspelingen haalt AI er lang niet altijd uit.

Eindredacteur inhuren

Ben jij op zoek naar een goede eindredacteur? Dan helpen wij je graag. We corrigeren korte teksten (tot 2.000 woorden) binnen 24 uur voor een vaste prijs met Snel redigeren. Heb je een langere tekst of specifieke wensen? Neem dan contact met ons op voor eindredactie op maat.